اعمال ماه شعبان المعظم

پيامبر صلّي الله عليه و آله و سلّم اين ماه را روزه مى‏داشت و وصل مى‏كرد به ماه رمضان و مى‏فرمود : شعبان ماه من است هر كه يك روز از ماه مرا روزه بدارد بهشت او را واجب شود.

بدان كه شعبان ماه بسيار شريفى است و منسوب است به حضرت سيّد انبياء صلّى الله عليه و آله . پيامبر صلّي الله عليه و آله و سلّم اين ماه را روزه مى‏داشت و وصل مى‏كرد به ماه رمضان و مى‏فرمود : شعبان ماه من است هر كه يك روز از ماه مرا روزه بدارد بهشت او را واجب شود. از حضرت صادق عليه السّلام روايت است كه : چون ماه شعبان داخل مى‏شد حضرت امام زين العابدين عليه السّلام اصحاب خود را جمع مى‏نمود و مى‏فرمود اى گروه اصحاب من مى‏دانيد اين چه ماهى است اين ماه شعبان است و حضرت رسول صلّى الله عليه و آله مى‏فرمود : شعبان ماه من است پس روزه بداريد در اين ماه براى محبّت پيغمبر خود و براى تقرّب به سوى پروردگار خود به حق آن خدائى كه جان على بن الحسين بدست قدرت اوست سوگند ياد مى‏كنم كه از پدرم حسين بن على عليهما السّلام شنيدم كه فرمود شنيدم از اميرالمؤمنين عليه السّلام كه هر كه روزه دارد شعبان را براى محبّت پيغمبر خدا و تقرّب به سوى خدا، خدا او را دوست دارد و او را به كرامت خود در روز قيامت نزديك گرداند و بهشت را براى او واجب گرداند. صفوان جمال گفت: فرمود به من حضرت صادق عليه السّلام كه واداركن كسانى را كه در ناحيه و اطراف تو هستند بر روزه شعبان.گفتم : فدايت شوم مگر در فضيلت آن چيزى مى‏بينى ؟ فرمود : بلى بدرستى كه رسول خدا صلّى الله عليه و آله هر گاه هلال شعبان را مى‏ديد امر مى‏فرمود منادى را كه ندا مى‏كرد در مدينه : اى اهل مدينه رسول خدا صلّى الله عليه و آله ، مى‏فرمايد : آگاه باشيد بدرستى كه شعبان ماه من است پس خدا رحمت كند كسى را كه يارى كند مرا بر ماه من يعنى روزه بدارد آن را . پس حضرت صادق عليه السّلام گفت كه : اميرالمؤمنين عليه السّلام مى‏فرمود : كه فوت نشد از من روزه شعبان از زمانى كه شنيدم منادى رسول خدا صلّى الله عليه و آله ندا كرد در شعبان و فوت نخواهد شد از من تا مدّتى كه حيات دارم إن شاء الله تعالى. ( مفاتيح الجنان . فصل دوم . در اعمال ماه شعبان 

 از اهمّ فضائل اين ماه شريف ولادت سه امام معصوم عليهم السّلام و حضرت عبّاس عليه السّلام مي باشد. 2- اولياء الله و اهل معرفت انتظار ورود اين ماه شريف را مي کشند تا در آن مناجات عظيم الشّأن شعبانيه را زمزمه نمايند هر چند که قرائت اين مناجات عزيز و عظيم در هر وقتي که حال و توجّه باشد، مناسب و مؤثّر است. اين مناجات از مهم ترين اعمال اين ماه است. بلکه لازم است بعضي قسمت هاي آن را در تمام سال ترک نکند و در قنوت هاي نمازهاي خويش و ساير حالات خود، به آنها با خداي خود مناجات کند ( المراقبات . ص 174)

 

آداب و اعمال مشترک 1-استغفار هر روز هفتاد مرتبه بگويد : أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ و همچنين هر روز هفتاد مرتبه بگويد : أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحِيمُ الْحَيُّ الْقَيُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ‏ . از روايات مستفاد مى‏شود كه بهترين دعاها و ذكرها در اين ماه استغفار است و هر كه هر روز از اين ماه هفتاد مرتبه استغفار كند مثل آن است كه در ماه هاى ديگر هفتاد هزار استغفار كند. 2- صدقه : تصدّق كند در اين ماه اگرچه به نصف دانه خرمايى باشد تا حق تعالى بدن او را بر آتش جهنّم حرام گرداند. فضيلت روزه و تصدّق در ماه شعبان : از حضرت صادق عليه السّلام منقول است كه : از آن جناب از فضيلت روزه رجب سؤال كردند. فرمود : چرا از روزه شعبان غافليد ؟ راوى عرض كرد : يا ابن رسول الله چه ثواب دارد كسى كه يك روز از شعبان را روزه بدارد ؟ فرمود : به خدا قسم بهشت ثواب او است . عرض كرد : يا ابن رسول الله بهترين اعمال در اين ماه چيست ؟ فرمود : تصدّق و استغفار . هر كه در ماه شعبان تصدّق كند حق تعالى آن را تربيت كند همچنان كه يكى از شما شتر بچّه‏اش را تربيت مى‏كند تا آنكه در روز قيامت برسد به صاحبش در حالتى كه به قدر كوه احد شده باشد. 3- ذکر : در تمام اين ماه هزار بار بگويد : لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وَ لَا نَعْبُدُ إِلَّا إِيَّاهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ ،‏ كه ثواب بسيار دارد از جمله آنكه عبادت هزار ساله در نامه عملش بنويسند. 4-صلوات : در اين ماه صلوات بسيار فرستد. { اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم } 5- صلوات امام زين العابدين عليه السّلام : در هر روز از شعبان در وقت زوال و در شب‏ نيمه ي آن بخواند اين صلوات مرويه از حضرت امام زين العابدين عليه السّلام را اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلَائِكَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَيْتِ الْوَحْيِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ … .    6 -مناجات شعبانيه : اين مناجات مرويه از ابن خالويه را كه نقل كرده، بخواند : و گفته اين مناجات حضرت اميرالمؤمنين و امامان از فرزندان او عليهم السّلام است كه در ماه شعبان مى‏خواندند : اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْمَعْ دُعَائِي إِذَا دَعَوْتُكَ وَ اسْمَعْ نِدَائِي إِذَا نَادَيْتُكَ … * مناجاتي است که اميرالمؤمنين عليه السّلام و امامان معصوم عليهم السّلام، اهتمام خاصّي به قرائت آن داشتند. و از مناجات هاى جليل القدر ائمّه عليهم السّلام است و بر مضامين عاليه مشتمل است و در هر وقت كه حضور قلبى باشد خواندن آن مناسب است‏ ( مفاتيح الجنان . فصل دوم . در اعمال ماه شعبان ) . اين مناجات، مناجاتي با مضامين و عبارات عالي عرفان اصيل اسلامي است که اوج نجوا و دلال انسان کامل صاحب عصمت عليه السّلام را با حقيقت مطلق نظام هستي تبيين مي نمايد.