اهتمام به زیارت عاشورا؛ سیره علما و بزرگان دین

معروف است که از دیرباز این‌گونه بوده است که «زیارت عاشورا» نزد علما و بزرگان بسیار محترم و مجرب بودن و از آن به عظمت و بزرگی یاد می‌کرده‌اند. آن چیزی را که بنده می‌دانم، این است که مرحوم آیت‌الله قاضی أعلی‌الله‌مقامه‌الشریف هر روز، یعنی هر بیست‌وچهار ساعت، یک‌مرتبه زیارت عاشورا را به همراه صد لعن و صد سلام می‌خواندند. ایشان این کار را به صورت مداوم انجام می‌دادند. اما در اواخر عمر پشیمان می‌شوند که چرا این کار را یک‌مرتبه روز و یک‌مرتبه شب انجام نداده‌اند.

مرحوم آیت‌الله بهجت هم همین کار را می‌کردند. بارها دیده بودیم هنگام درس اگر کسی سؤالی می‌کرد و یا حرفی می‌زد، ایشان گوش می‌دادند و به سرعت زیارت عاشورا می‌خواندند؛ مگر در زمانی که ایشان صحبت می‌کردند. تسبیح خود را با دقت نگه می‌داشتند تا حساب ذکرها را فراموش نکنند. این شیوه‌ی بزرگان بوده است.

مرحوم آیت‌الله اراکی از قول استادشان، مرحوم آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری نقل می‌کردندکه زمانی که در نجف طاعون و وبا آمده بود، مرحوم سید محمدباقر فشارکی اعلی‌الله‌مقامه‌الشریف حکم می‌کند که همه زیارت عاشورا را به همراه صد لعن و صد سلام تلاوت کنند و مردم نجات پیدا می‌کنند. این قضیه طوری شد که مشخص شده بود که شیعیان بیمار نمی‌شوند و نمی‌میرند و تنها این اهل تسنن هستند که به بیماری وبا مبتلا می‌شوند و جان خود را از دست می‌دهند. سنی‌ها این قضیه را با علمای شیعی مطرح می‌کنند. مرحوم آیت‌الله فشارکی به ایشان می‌فرمایند که شیعیان زیارت عاشورا می‌خوانند، شما هم بخوانید. بعد از این ماجرا آن‌ها هم این کار را انجام می‌دهند و زیارت عاشورا را می‌خوانند و آن‌ها هم نجات پیدا می‌کنند.

مرحوم علامه طباطبایی (قدّس سرّه) جزء دستوراتشان می‌باشد که بنده از مرحوم آیت‌الله حاج شیخ علی پهلوان (ره) هم شنیده‌ام که می‌فرمایند: انسان باید حداقل از اول محرم تا اربعین هر روز زیارت عاشورا بخواند و تقسیم کند که صد لعن و صد دعا را در روز بگوید. مشکلی ندارد که میان لعن و سلام فاصله بیفتد. لعن و سلام باید قوام‌دهنده‌ی کار او و ملات زندگی او شود. زمانی که صد لعن و صد سلام به پایان رسید، آخر شب نمازش را به جا آورد و دوباره هنگام سحر زیارت عاشورا بخواند و این کار را هر روز ادامه دهد.

البته در روز عاشورا تفاوت دارد. در روز عاشورا باید زیر آسمان، با سر و پای برهنه، زیارت عاشورا را به همراه صد لعن و صد سلام بخواند و در پایان نمازش را هم بخواند. این زیارت، زیارت منحصر به فردی است. ابتدا حالت تبرّی، سپس حالت تولّی است. یعنی ابراز نفرت و بیزاری نسبت به هر کسی که دشمن اهل‌بیت علیهم‌السلام می‌باشد؛ و یا نسبت به آن‌ها ظلم و ستم روا داشته است و یا این‌که خود یا دیگران را نسبت به تقابل با آن‌ها آماده کرده است؛ حتی کسی را برای رویارویی با اهل‌بیت علیهم‌السلام دیگری را تحریک کرده است؛ خواه در گذشته، خواه در آینده؛ هیچ تفاوتی وجود ندارد.

زیارت عاشورا از حضرت امام باقر علیه‌السلام است که «علقمه بن محمد حضرمی» تعلیم داده شده است. آن را دیگران نیز از امام محمدباقر علیه‌السلام روایت کرده‌اند و بزرگانی چون شیخ طوسی در کتاب مصباح آن را نقل کرده است. البته این یک حدیث قدسی است؛ یعنی جزء اسراری است که انبیاء گذشته از خداوند متعال دریافت کرده بودند و به انجام آن مبادرت داشته‌اند. حدیث قدسی به حدیثی گفته می‌شود که از جانب خداوند متعال گفته می‌شود و معنا را پیامبر دریافت می‌کند و آن حدیث را به لفظ خودش بیان می‌کند. معنا را از خدا گرفته است و در قالب لفظ خود ریخته است. بر عکس احادیث و روایات معصومین علیهم‌السلام که هم لفظ و هم معنا از جانب همان معصوم است، در حدیث قدسی معنا از بالا دریافت می‌شود و برای بیان از لفظ پیامبر یا امام استفاده می‌شود. پس، در این ایام از این زیارت عظیم غفلت نورزیم.

والحمدلله اولاً و آخرا

مرتضی آقاتهرانی

۱۳۹۵/۰۷/۱۲