شرح حدیث

کیف ارجو غیرک و الخیر کله بیدک: چگونه به غیر تو امید ببندم در حالی که خیر همگی به دست توست. پیداست طلب خیر می کند. خیر افعل التفضیل نیست یعنی بهترین. از هر چیزی بهترینش دست توست. چون مالک است. و هر کسی که خیری دست اوست یا بخیل است یا مریض است یا نمی فهمد یا کم می شود اگر بدهد تو که بدهی که کم نمی…

ایحسن ان ارجع عن بابک بالخیبه مصروفا: (استفهام انکاری است) آیا نیکوست که از درگاه تو ناامید و محروم بر گردم. یعنی این طور نیست. یعنی بگویم رفتم راهم ندادند، بگویم رفتم نداشتند به من بدهند، بگویم رفتم بخیل بودند و ندادند و بگویم نفهمیدند چه می خواهم در مورد انسانها اینها هست. آیا شدنی است که من…

الهی من الذی نزل بک ملتمسا قراک فما قریته؛ ای خدا چه کسی بر تو به عنوان درخواست کننده و با التماس فرود بیاید که مهمان تو شود اما تو مهمانش نکنی و مهمان نوازی از تو نیاید. و من الذی اناخ ببابک مرتجیا نداک فما اولیته: کیست به درگاه تو بار بنهد امیدوارانه اما تو محرومش کنی. اناخ ببابک…

و اذا توکّل علیه احسبه و کفاه: و هر گاه بنده توکل کند، امورش را خود او به حساب می آورد و کفایتش می کند. در میان عوام هم این است که گاهی می گویند ما را به حساب بیار. در روایات خیلی هست که یک کاری کرد و خواست که خدای تعالی او را به حساب بیاورد. در داستان کربلا هم هست که برخی اصحاب به برخی…

و اذا اقبل الیه قرّبه و ادناه؛ وقتی بنده به او روی کند خداوند هم او را مقرّب درگاهش قرار می دهد و نزدیکش می کند. عامل نزدیک شدن به خداوند اقبال به سوی اوست. (که یکی از رازهای احکام همین است که برای این که کاری را انجام دهم باید قربه الی الله باشد.) خورشید همیشه روشن است و همیشه هست کافی است…

و اذا امل ما عنده بلغه مناه: و وقتی که عبد آرزو ببندد به آن چه که نزد خداوند است ،خداوند او را به آرزویش می رساند. نکته ای که هست این است که آرزوهای ما چیست؟ آرزوهای ما به اندازه ادارک خودمان است و آن که در تصور ماست واقع شود و آن که من می خواهم اتفاق بیفتد. ما از هر که بخواهیم در قد و قواره…

یا من اذا سئله عبد اعطاه: ای کسی که وقتی بنده از تو درخواستی می کند، به او عطا می کنی. خداوند متعال بعضی چیزها را چه سوال بکنی و چه سوال نکنی، می دهد ولی بعضی چیزها را تا سوال نکنی نمی دهد مثل حرکتهای معنوی و سیر و سلوکهای معنوی همین جوری نمی دهد محال است همین جوری بدهد تأثیر دعا و درخواست در…

و اذا جاهره بالعصیان ستر علی ذنبه و غطّاه؛ و اگر آشکارا مرتکب عصیان شود پوششی بر روی آن گناهان می اندازد و آن را می پوشاند. این بیان رحمت و غفاریت خداوند تعالی است. خداوند چون بندگانش را دوست دارد این کار را می کند. ما اگر کسی را دوست داشته باشیم و به ما بی احترامی کند عیبهایش را مخفی می کنیم…

«الهی لاتودبنی بعقوبتک» خداوندا! مرا به عقوبتت ادب مکن! ادب پذیری انسان برای تادیب گاه از تشویق و یا تنبیه استفاده می برند. امام سجاد (علیه صلوات الله) از خداوند اول ادب شدنش را درخواست کرده و سپس نوع آن را خواسته که به تنبیه نباشد بلکه به تشویق باشد. چنان که برخی را خداوند با عذاب و عقوبت…

امام سجاد (ع) در دعای ابوحمزه ثمالی می‌فرمایند: «فَوَعِزَّتِكَ يَا سَيِّدِي لَوْ نَهَرْتَنِي مَا بَرِحْتُ مِنْ بَابِكَ وَ لا كَفَفْتُ عَنْ تَمَلُّقِكَ لِمَا انْتَهَى إِلَيَّ مِنَ الْمَعْرِفَةِ بِجُودِكَ وَ كَرَمِكَ وَ أَنْتَ الْفَاعِلُ لِمَا تَشَاءُ تُعَذِّبُ مَنْ تَشَاءُ بِمَا تَشَاءُ كَيْفَ…